เริ่มการหมักลูกพลับป่าของปีนี้ ซึ่งเก็บผลลูกพลับล่าช้ากว่าปีที่แล้วนิดหน่อย เพราะพายุฝนเมื่ออาทิตย์ที่แล้ว รู้สึกขอบคุณป่า ภูเขา น้ำฝนและแม่น้ำที่สร้างสรรค์ทรัพยากรธรรมชาติ ส่งเสริมให้คนได้ใช้ทักษะจากการสังเกตุ ใช้พลังแห่งสติปัญญาสั่งสมภูมิปัญญาจากรุ่นสู่รุ่น และที่สำคัญภูมิปัญญาดั้งเดิมเหล่านี้เป็นการตกผลึกของทักษะฝีมือที่อ่อนน้อมและสอดคล้องกับวิถีของธรรมชาติ จึงเป็น mission ของคนรุ่นเราๆ ที่ควรสื่อสารและสืบสานคุณค่าเหล่านี้ เพื่อส่งต่อให้คนรุ่นต่อๆไป เพราะวิถีของภูมิปัญญาดั้งเดิมของคนรุ่นก่อนคือคุณค่าแห่งอัตลักษณ์และตัวตนของพวกเรา ยิ่งความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี่พัฒนาขึ้นในระดับยิ่งสูงขึ้นเท่าไร ส่วนตัวเชื่อว่าคุณค่าเหล่านี้ยิ่งจำเป็นต้องมีควบคู่กันไป เพื่อช่วยให้คนสามารถรักษาสมดุลย์ในการใช้ชีวิตที่ดีได้อย่างที่ควรจะเป็น

จากประสบการณ์ประมาณ 4 ปีที่ได้เริ่มเป็นส่วนหนึ่งของวงการเรื่องการเรียนรู้แบบเน้นทักษะการลงมือปฎิบัติ และแนวคิดเรื่องศักยภาพ ปรัชญาในการดำเนินชีวิตแบบเน้นการพึ่งพาตนเอง และอิสระในการเลือกด้วยตนเองที่จะเรียนรู้ตลอดชีวิตแบบนอกระบบห้องเรียน ตัวฉันเองก็ค่อนข้างประหลาดใจว่า จากตอนแรกที่มีทัศนคติว่าตัวเราไม่เก่งเรื่องการปฎิสัมพันธุ์กับเด็กเพราะไม่มีประสบการณ์ในการเลี้ยงลูก แต่พอได้เริ่มก้าวแรกกับโครงการเชียงดาวเมืองแห่งการเรียนรู้กับทางมะขามป้อม Art Space ยิ่งมีส่วนร่วมมากขึ้นเท่าไร ยิ่งรู้สึกถึงขุมพลังงานที่ดึงดูดให้รู้สึกถึงความน่าสนใจ ความท้าทายและคุณค่าในเชิงลึกของสิ่งที่กำลังทำอยู่ ยิ่งทำยิ่งได้มุมมอง ยิ่งเห็นโอกาสใหม่ๆในศักยภาพที่มีพร้อมอยู่แล้วในตัวเด็กๆ ที่แค่รอโอกาสให้ได้ถูกกดปุ่ม switch on ในตัวของแต่ละคน เยาวชนคือพลังแห่งความคิดสร้างสรรค์ และศักยภาพที่จะเปลี่ยนแปลงสังคมไปในทิศทางที่พวกเรามีส่วนร่วมในการสร้างค่านิยมที่พวกเขาต้องการ ที่หลายๆเรื่องหลายๆแนวคิดแตกต่างจากชุดความคิดเดิมของผู้ใหญ่

การได้ทำกิจกรรมร่วมกันกับเยาวชนในท้องถิ่นหลากหลายครั้ง ตัวเราเองพบว่าเป็นจังหวะที่ดีที่คนจากสองgeneration ได้มีโอกาสได้แลกเปลี่ยนเรียนรู้ซึ่งกันและบนพื้นฐานของภราดรภาพของความเป็นมนุษย์ รู้สึกขอบคุณตัวเองที่มีใจที่เปิดกว้าง ขอบคุณชุมชนเชียงดาวที่สนับสนุนให้เกิดพื้นที่ที่สร้างสรรค์ในเรื่องการเรียนรู้ ทำให้ตัวเองได้รู้สึกถึง ikigai ได้ในทุกๆวัน

การย้อมคราม โดยทั่วไปจะแบ่งเป็น 2 ประเภทคือ การย้อมครามธรรมชาติคือใช้สีครามที่สกัดจากใบของต้นคราม กับการย้อมครามเคมี คือสีครามที่ผลิตโดยกระบวนการทางเคมีในระบบโรงงานอุตสาหกรรม

นอกจากเรื่องชนิดของ　indigo pigment แล้ว ยังมีการแบ่งประเภทของน้ำย้อมครามออกเป็น 2 ประเภทหลักคือ น้ำย้อมครามชนิดที่ใช้วัตถุดิบจากธรรมชาติ กับน้ำย้อมครามชนิดที่ใช้สารเคมี ซึ่งวัตถุดิบบางตัวที่ใช้ไม่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม

Studio Chiangdao Blue ใช้　แนวคิด"from seed to dye" 　เราปลูกครามออร์แกนิค ไม่มีการใช้ปุ๋ยเคมีและยาฆ่าหญ้าในแปลงปลูก และในขั้นตอนการเตรียมน้ำย้อมครามให้พร้อมย้อม เราก็ใช้วัตถุดิบจากภูมิปัญญาดั้งเดิมของไทย ใช้น้ำด่างจากหินปูนธรรมชาติ และใช้น้ำมะขามเปรี้ยว กระบวนตั้งแต่การปลูก การสกัดสีคราม และการย้อมครามจึงดีต่อสุขภาพและเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม

วัฒนธรรมการย้อมครามของไทยมีมาตั้งแต่โบราณ ทั้งในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคเหนือและภาคใต้ โดยแต่ละภาคก็จะมีต้นครามของท้องถิ่น เช่นภาคตะวันออกเฉียงเหนือ จะมีต้นครามพันธุ์ฝักตรง (indigofera tinctoria) ภาคเหนือจะมีต้นห้อม (Strobilanthes Cusia) และภาคใต้จะมีต้นครามพันธุ์ฝักงอ (Indigofera Suffruticosa) ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือจะมีจังหวัดสกลนครเป็นจังหวัดที่มีชื่อเสียงเรื่องผ้าย้อมคราม ส่วนทางภาคเหนือ แต่เดิมการย้อมครามจากต้นห้อม หรือเรียกว่าการย้อมหม้อห้อมนั้น ทำกันมากที่จังหวัดแพร่ แต่ในปัจจุบันเนื่องจากต้นห้อมตามธรรมชาติหาได้ยากขึ้น การย้อมห้อมส่วนใหญ่ในจังหวัดแพร่มักจะเป็นการย้อมด้วยครามเคมี เหลือเพียงส่วนน้อยไม่กี่รายที่ยังย้อมห้อมธรรมชาติตามแบบภูมิปัญญาดั้งเดิม ส่วนในจังหวัดอื่นๆของภาคเหนือ เช่น เชียงใหม่ ลำพูน เชียงราย แม่ฮ่องสอน วัฒนธรรมการย้อมห้อมยังมีอยู่ในหมู่บ้านบนภูเขาของบางชาติพันธุ์ เช่น กะเหรี่ยง ม้ง อาข่า เป็นต้น

เนื่องจากต้นห้อมนั้นต้องการสภาพแวดล้อมที่เฉพาะและเหมาะสม คือ บนภูเขา ที่ร่มและเย็น และมีน้ำอุดมสมบูรณ์ จึงจะปลูกได้ ทำให้การย้อมห้อมนั้นทำได้จำกัด และน่าเป็นห่วงว่าวัฒนธรรมการย้อมห้อมอาจสูญหายไปได้ในอนาคต ในปัจจุบันทางภาคเหนือจึงมีการปลูกต้นครามพันธุ์ฝักตรงและพันธุ์ฝักงอ เพื่อทดแทนห้อมที่มีน้อย แต่เนื่องจากกระบวนการย้อมครามแบบธรรมชาติ ต้องการความเข้าใจอย่างลึกซึ้งทั้งในองค์ความรู้จากภูมิปัญญาดั้งเดิมที่ได้จากการบอกเล่าสืบต่อกันมาจากรุ่นสู่รุ่น และควรอย่างยิ่งที่จะต้องมีความเข้าใจในเชิงวิทยาศาสตร์ร่วมด้วย จึงจะทำให้วัฒนธรรมการย้อมครามสามารถเข้าถึงคนรุ่นใหม่ได้มากขึ้น และจะช่วยเปิดมิติใหม่ให้การย้อมครามธรรมชาติ ให้ดูร่วมสมัย เข้าถึงง่ายขึ้น และช่วยส่งเสริมคุณภาพชีวิตของคนและรักษาสิ่งแวดล้อมไปด้วยในเวลาเดียวกัน

ในประเด็นของสุขภาพ หลายๆคนอาจจะยังไม่รู้ถึงคุณสมบัติทางสมุนไพรของครามธรรมชาติ ในสมัยก่อนต้นห้อมและครามถูกใช้เป็นยาลดไข้สำหรับเด็ก คนที่ถูกสัตว์มีพิษกัดหรือต่อย จะตำใบห้อมด้วยครกและใส่เกลือทะเลผสมนิดหน่อย จากนั้นนำมาห่อบนผ้าขาว แล้วนำมาพอกที่ผิว เพื่อดูดพิษและไข้

ในใบห้อมหรือใบครามนอกจาก indigo pigment แล้ว จะมีสารให้สีเหลืองเรียกว่า flavoniod สารให้สีแดงเรียกว่า indiburin และสารให้สีน้ำตาล ซึ่งสารให้สีต่างๆเหล่านี้รวมถึงสีคราม จะมีคุณสมบัติทางยา จึงทำให้สีครามธรรมชาติมีฤทธิ์ต้านแบคทีเรีย และป้องกันผิวจากรังสี UV ได้ ทำให้ในสมัยก่อนชุดทำงานของเกษตรกรในหลายๆประเทศ ทำงานประเทศไทย และญี่ปุ่นนิยมย้อมด้วยครามธรรมชาติ

ดังนั้นถุงเท้าที่ย้อมด้วยครามธรรมชาติจึงช่วยลดปัญหาเท้ามีกลิ่นเมื่อต้องใส่ถุงเท้าตลอดวัน คนที่มีปัญหาผิวแพ้ง่าย การใส่เสื้อผ้าย้อมครามธรรมชาติจึงอาจช่วยแก้ปัญหาได้

ด้วยคุณประโยชน์ของสีครามธรรมชาติในหลายๆด้าน สีครามธรรมชาติจึงมีศักยภาพและสามารถสร้างความเป็นไปได้ใหม่ๆ เพื่อให้ผู้ใช้ได้มีโอกาสเชื่อมโยงกับธรรมชาติ ได้ใช้ประโยชน์และได้รู้สึกถึงคุณค่าและขอบคุณธรรมชาติในการใช้ชีวิตในทุกๆวัน

Makhampom Art Space ทำโครงการต่อเนื่องในเรื่อง Active Learning การเรียนรู้ในเรื่อง facilitator และองค์ความรู้ที่เกี่ยวข้องกับการเรียนรู้แบบครบวงจรให้แก่คุณครูในวงการการศึกษา นักเรียนทั้งในระบบและนักเรียนนอกระบบ รวมถึง educators & artisans ทั้งในวงการ crafts และการศึกษา เพื่อสร้างโอกาสการเปลี่ยนแปลงให้เกิดระบบการเรียนการสอนที่ทันต่อการเปลี่ยนแปลงของสังคมและโลกปัจจุบัน เพื่อให้ผู้เรียนทั้งในระบบและนอกระบบมีเทคนิควิทยาการและมีอิสระที่สามารถเลือกทางเดินและพัฒนาตนเองได้ สุดท้ายจะก่อให้เกิดการพัฒนาคนจากความเข้มแข็งภายในและอย่างยั่งยืน Chinagdao Blue ในฐานะหนึ่งใน learning station ของโครงการนี้ ก็มีความเชื่อมั่นว่าองค์ความรู้เรื่องการย้อมครามธรรมชาติ ก็สามาถเป็นอีกหนึ่งทางเลือกที่จะสร้าง young generation artisans ที่นำอค์ความรู้นี้ไปประกอบอาชีพและสืบทอดงานหัตถกรรมจากภูมิปัญญาของไทยให้คงอยู่ต่อไป

Bamboo sticks for pattern making สำหรับเทคนิค Ita-Jime (clamping):: sustainability ให้ความหมายที่กว้างมาก สำหรับ Chiangdao Blue เรราแนวคิดในแง่ความยั่งยืนตั้งแต่เน้นใช้ประโยชน์จากวัตถุดิบหรือวัสดุในพื้นที่ และมองหาเทคโนโลยี่พื้นบ้านที่เรียบง่าย และพยายามพึ่งตนเองให้มากที่สุด เป็นการ enjoy the process ที่ช่วยให้เข้าใจและเชื่อมโยงตนเองและงานที่ทำให้เข้ากับธรรมชาติแวดล้อม ก่อให้เกิดความเข้มแข็งจากภายใน การเคารพในธรรมชาติและความภาคภูมิใจในตนเอง

สิ่งที่แม่สอนผ่านการใช้ชีวิตในแต่วันของแม่ แม่ของฉันในวัย 90 ปีแม้จะมีอาการ daimentia เรื่องการควบคุมอารมณ์บ้าง แต่แม่ตั้งใจใช้ชีวิตในทุกๆวันอย่างมีคุณค่าและมีความหมาย แม่เป็นคน active ความจำดีและอยากทำงานตลอดเวลา ปัจจุบันงานประจำวันของแม่คือการทำลวดลาย shibori บนผ้าcottonเนื้อดีในสไตล์ "Furoshiki"ขนาด 70x70 cm.สำหรับใช้เป็นผ้าห่อเสื้อผ้าที่ลูกค้าซื้อที่ร้านของเรา เป็นการลดขยะจาก packaging โดยผ้าห่อ Furoshiki นี้ลูกค้าสามารถนำไปใช้เป็นผ้า bandana หรือใช้ประโยชน์ใดๆที่ลูกค้าต้องการ

ปัจจุบันการดูแลผู้สูงอายุในประเทศไทยก็เริ่มเป็นความท้าทายแก่ลูกๆและคนในครอบครัวมากขึ้น เป็น social issue ที่ลูกๆต้องให้ความสำคัญโดยยึดหลัก wellness ของพ่อแม่ที่สูงอายุและต้องการการดูแลอย่างใกล้ชิด ซึ่งในประเด็นนี้ถ้าเรายึดหลัก wellness ของพ่อแม่ของเราเป็นที่ตั้ง ลูกๆสามารถช่วยกันออกแบบการใช้ชีวิตในสไตล์ของตัวเองได้ ขอเพียงแค่ให้ความสำคัญและ focus กับมัน เราจะพบว่าเรามีทางเลือกที่หลากหลายพอควร และหลายครั้งเราเองนั่นแหละจะเริ่มเห็นทางเลือกในการใช้ชีวิตใหม่ๆให้ตัวเองด้วย ประเด็นหลักอย่างหนึ่งคือพ่อแม่ของลูกๆในวัย 80-90 ปีนั้นต้องผ่านช่วงชีวิตที่ยากลำบากเพื่อลูกๆมาอย่างหนักหน่วง ความสุขและ wellness ในบั้นปลายของชีวิตพ่อแม่ของเราคือของขวัญที่ลูกๆควรทำเพื่อตอบแทนบุญคุณพ่อแม่และสิ่งนี้จะช่วยสร้างความเข้มแข็งในใจของเราได้อย่างที่เราเองก็คาดไม่ถึง

เนื้อครามเปียกที่ได้จากการปลูกและสกัดสีครามจากใบครามเอง เป็นอีกหนึ่งทางเลือกที่น่าสนใจสำหรับงาน painting ในอารมณ์คล้ายงานเพ้นท์หมึกจีน ดำ-ขาว แต่เป็นหมึกindigoสีน้ำเงิน-ขาว สีครามจากธรรมชาติสวยมีเสน่ห์เพราะต้นครามเป็นพืชสมุนไพร สีครามที่สกัดจากใบครามไม่ได้มีเพียงสีครามสีเดียวเท่านั้น แต่ยังมีสีอื่นๆซ่อนอยู่ด้วย เช่นสีเหลืองจากสารฟลาโวนอยด์ สีแดงจากสารอินดิบุริน และสีน้ำตาล สารสีครามและสีอื่นๆที่ซ่อนอยู่เหล่านี้มีคุณสมบัติทางยาสมุนไพร จึงทำให้สีครามจากต้นครามสามารถป้องกันรังสียูวี มีคุณสมบัติต้านเชื้อแบคทีเรีย ในสมัยก่อน ตอนที่ยังไม่มียาแผนปัจจุบัน ชาวบ้านมักจะปลูกต้นครามเอาไว้ใช้เป็นยา เช่น เก็บใบครามมาตำใส่เกลือทะเลเล็กน้อยแล้วห่อใบครามที่ตำในผ้าแล้วโปะบริเวณที่ถูกแมลงสัตว์กัดต่อย บางครั้งก็ใช้ใบครามที่ตำนี้เพื่อลดไข้เวลาที่เด็กมีไข้ตัวร้อน สีจากใบครามที่สวยมีเสน่ห์เป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัวและคุณสมบัติทางยาสมุนไพรเหล่านี้ควรจะนำกลับมาใช้ประโยชน์ในชีวิตประจำวันโดยนำมาประยุกต์ใช้ให้เหมาะสมกับวิถีชีวิตในยุคดิจิตัลนี้ได้เช่นกัน เพราะของขวัญจากธรรมชาติเหล่านี้ไม่ได้ให้ประโยชน์เฉพาะทางกายภาพเท่านั้น แต่ยังให้ความอบอุ่นความรู้สึกขอบคุณและยังช่วยให้เรารู้สึกถึงคุณค่าแห่งความเชื่อมโยงการพึ่งพาอาศัยและความรู้สึกที่ควรใส่ใจดูแลธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมรอบๆตัวเราด้วย

กระเป๋าToteใบใหญ่พิเศษ ผลงาน original ที่สร้างสรรค์จากผ้าทอมือ Saki-Ori ซึ่งเป็นเทคนิคการทอผ้าพื้นบ้านของญี่ปุ่นที่สะท้อนปรัชญา "Zero Waste" อย่างลงตัว เส้นพุ่งที่ใช้ทอทำจากการนำเศษผ้าหรือเสื้อผ้าเก่าที่ชำรุด เช่น เสื้อผ้าขาดหรือไม่ใช้แล้ว มาตัดเป็นริ้วตามแนวทแยงก่อนนำไปทอจนได้เป็นผ้าที่มีเนื้อหนาและพื้นผิวที่มีเอกลักษณ์ เหมาะสำหรับการทำกระเป๋าที่เรียบง่ายแต่มีสไตล์ หรือของใช้ในบ้านอย่างผ้าปูโต๊ะและผ้าตกแต่งผนัง 

ความพิเศษของกระเป๋า Tote แต่ละใบคือความเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว เพราะผ้าทอมือ ซากิโอริ แต่ละชิ้นไม่มีชิ้นใดเหมือนกัน อีกทั้งกระเป๋าแต่ละใบถูกตัดเย็บจากผ้าทอหนึ่งผืนเท่านั้น ทำให้กระเป๋าใบนี้มีเสน่ห์และunique 

Studio Chiangdao Blue เป็น learning station และ working space ในเรื่องการย้อมครามธรรมชาติและสีธรรมชาติสำหรับเด็กและเยาวชนทั้งในพื้นที่อำเภอเชียงดาวและนอกพื้นที่ และสำหรับผู้สนใจทั่วไปทั้งไทยและต่างชาติ แนวคิดเรื่องการย้อมสีธรรมชาติของเรา ยึดหลักความสามารถในการพึ่งพาตนเองและความยั่งยืนให้ความสำคัญกับการใช้วัตถุดิบในท้องถิ่นและภูมิปัญญาดั้งเดิม ผสมผสานกับเทคโนโลยีที่เหมาะสม ใส่ใจสิ่งแวดล้อม ดูแลรักษาดินและน้ำ พร้อมทั้งถ่ายทอดแบ่งปันความรู้เกี่ยวกับครามธรรมชาติและการย้อมสีจากพืชให้กับเด็ก เยาวชน และผู้ที่สนใจ

พื้นที่ของเราเป็นสถานีการเรียนรู้และ working space ที่ให้อิสระในการสร้างสรรค์ 

เราใช้แนวคิดเรื่องการทำงานร่วมกันและการเรียนรู้ซึ่งกันและกันเพื่อสร้างการเติบโตอย่างต่อเนื่องทั้งในเชิงทักษะความรู้และการเติบโตจากภายใน เราอยากสำรวจความเป็นไปได้ใหม่ ๆ และค้นหาศักยภาพของสีครามธรรมชาติที่มากกว่าการใช้กับผืนผ้า อยากทดลองกับวัสดุต่าง ๆ และผลักดันขอบเขตความคิดสร้างสรรค์ให้เปิดกว้างอย่างอิสระ เราเชื่อว่างานหัตถกรรมที่มีรากเหง้าของภูมิปัญญาท้องถิ่น ผสมผสานกับแนวคิดการออกแบบสมัยใหม่และเทคโนโลยี่ที่เหมาะสมสามารถสร้างโอกาสใหม่ๆให้แก่เยาวชนคนรุ่นใหม่ของเรา

หลายคนอาจมีเสื้อผ้าเต็มตู้ ทั้งเก่าและใหม่จนใส่ไม่ครบ ลองย้อนคิดดู อาจพบว่าในบรรดาเสื้อผ้าทั้งหมดที่เรามี มีไม่ถึง 50% ที่เราหยิบมาใส่บ่อยๆ ส่วนที่เหลือก็มักจะนอนนิ่งอยู่ในตู้เสื้อผ้า และเสื้อผ้าบางส่วนที่เรายังชอบแต่ไม่ได้ใส่ เพราะมีรอยเปื้อน เช่น น้ำชา กาแฟ หรือซอสพริก หรือสีซีดจางไป เสื้อที่เรายังอยากใส่เหล่านี้สามารถนำมาย้อมใหม่ได้ จะกลายเป็นเสื้อใหม่ที่เนื้อนุ่ม ใส่สบาย แถมเรายังได้สนุกกับการเรียนรู้และสร้างสรรค์ลวดลายใหม่ๆ บนเสื้อ รวมถึงลงมือย้อมด้วยตัวเองอีกด้วย

สุดท้ายเราก็จะได้เสื้อใหม่ที่เราทำเอง เราจะรู้สึกดีใจ และเสื้อเองก็คงดีใจที่ไม่ต้องถูกเจ้าของทิ้งเป็นขยะ

วันนี้เราได้นำผ้าปูที่นอนผืนเก่าที่มีรอยเปื้อนมาย้อมใหม่ด้วยสีจาก มะเกลือ (ebony berry) และ คราม (indigo) ผ้าปูที่นอนผืนนี้สามารถนำไปตัดเป็นกางเกง เสื้อ หรือแม้กระทั่งชุดนอนก็ยังได้

จึงอยากเชิญชวนทุกคนที่สนใจ มาร่วม upcycle ไปด้วยกันค่ะ!

ก่อนนำแมลงครั่งไปเลี้ยงบนต้นไม้ ต้องเตรียมรังของแมลงครั่งที่สมบูรณ์ที่ภายในรังมีแมลงครั่งอาศัยอยู่มากมาย การเตรียมคือใช้ฟางข้าวแห้งประมาณ 2 กำมือ แล้วแบ่งครึ่งแยกฟางข้าวออกเป็น 2 ส่วนเท่าๆกัน วางเรียงกันตามแนวยาวโดยให้ด้านปลายของฟางข้าววางเหลื่อมติดต่อกัน จากนั้นใช้เชือกที่ทำจากผิวของลำไม้ไผ่ มามัดที่ฟางข้าวเพื่อเชื่อมให้ฟางข้าวกลายเป็นเส้นเดียวกัน จากนั้นจึงเอารังครั่งที่มีความยาวประมาณ 10 ซม.ซุกเข้าไปในฟางข้าว โดยเผื่อปลายฟางข้าวให้เหลือมากพอที่จะพับฟางข้าวมาทับบนรังครั่งได้จนมิด แล้วจึงใช้เชือกผิวไม้ไผ่มัดเพื่อตรึงรังครั่งไว้ในฟางข้าว ทำการวางศุกรังครั่งในลักษณะนี้ทั้งด้านซ้ายและขวา เมื่อฝังรังครั่งเสร็จทั้งสองด้าน จึงยกฟางข้าวขึ้นและหักฟางข้างตรงกลางเพื่อให้ฟางข้างงอในมุมประมาณ 90 องศา การหักฟางข้าวแบบนี้เพื่อให้สามารถนำไปวางให้เกาะติดกับกิ่งไม้ที่จะใช้เลี้ยงครั่งได้ สังเกตุเห็นได้ว่าวัสดุที่ใช้ในการเตรียมครั่งนี้ ใช้วัสดุจากธรรมชาติทั้งหมด ไม่ว่าจะเป็นฟางข้าวหรือเชือกที่ใช้มัดฟางข้าว ทุกอย่างได้มาจากวัสดุรอบตัว ที่หลังจากใช้งานแล้วไม่กลายเป็นขยะที่จะเป็นปัญหาต่อสิ่งแวดล้อมและระบบนิเวศ น่านับถือในคุณค่าของภูมิปัญญาโบราณของบรรพบุรุษของเราจริงๆ 

วันนี้ไปเรียนรู้เรื่องการเตรียมครั่งสำหรับเลี้ยงบนต้นไม้กับเครือข่ายChiangdao Learning Station ชื่อสวนกาละของคุณเอกที่อยู่ไม่ไกลจาก Chiangdao Blue ครั่งจะเริ่มเลี้ยงบนต้นไม้ในเดือนธันวาคมของฤดูหนาวเป็นเวลา 1 ปี สีชมพูถึงแดงจากครั่งที่ได้จากสิ่งที่คล้ายเรซิ่นสีแดงที่แมลงครั่งปล่อยออกมาเพื่อทำรังของตนเองนั้นมีการใช้ประโยชน์การเรซิ่นนี้อย่างหลากหลาย นอกจากการใช้ย้อมผ้าแล้ว ยังใช้pigment สีแดงจากครั่งในวงการยา อาหาร เครื่องสำอางค์และใช้ทำแชลแล็คได้ด้วย ถือเป็นแมลงตัวเล็กๆเหมือนตัวไร แต่เรซิ่นสีแดงที่ครั่งสร้างขึ้นนั้นมีประโยชน์มากมายอย่างน่าอัศจรรย์

Tataki-zome (pounding) การย้อมโดยการทุบใบสดบนผ้าลินินผสมฝ้าย โดยใช้ ใบสดของต้นห้อมท้องถิ่นของภาคเหนือ 2 ชนิดคือ ชนิดใบใหญ่ที่พบได้ทั่วไปบนภูเขาของภาคเหนือ และชนิดใบเล็กที่ได้มาจากจังหวัดแพร่ เป็นชนิดใบเล็กที่เพิ่งเคยเห็น ความพิเศษของห้อม คือเป็นพืชให้สีครามเฉพาะท้องถิ่นและต้องการสิ่งแวดล้อมที่เหมาะสมคือชอบที่ร่ม อากาศเย็นและชุ่มน้ำ ถ้าใบห้อมโดนแสงแดดจัดนานหลายชั่วโมง ใบจะเป็นสีเหลืองซึ่งจะมีผลไม่ดีต่อการให้สีคราม จากรูปใบข้างบนคือชนิดใบใหญ่และใบข้างล่างคือชนิดใบเล็ก

ต้นห้อมมีใบที่หนาจึงมีเปอร์เซนต์ของสีครามที่มาก และที่พิเศษกว่าพืชให้สีคราม ชนิดอื่นๆคือ สีครามในใบห้อมมีอยู่ทั้งในใบและกิ่งก้านของใบด้วย ในสมัยก่อนที่ยาฝรั่งจะแพร่หลาย คนในท้องถิ่นจะใช้ใบห้อมสดเป็นยาสมุนไพรในการลดไข้ ถอนพิษจากการถูกแมลงหรืองูกัด แต่ปัจจุบันนี้แทบไม่มีใครใช้แล้ว เพราะยาฝรั่งหาง่ายและใช้ง่ายกว่า แต่ภูมิปัญญาเรื่องห้อม ทั้งในฐานะที่เป็นยาสมุนไพรและที่ใช้ในการย้อมผ้าถือเป็นต้นทุนทางวัฒนธรรมท้องถิ่นที่มีคุณค่าและควรต้องมีการสืบสานต่อยอดต่อไป

วันนี้ ฉันมีโอกาสได้สนทนาอย่างลึกซึ้งกับนักออกแบบกราฟิกจากเยอรมนี เราได้พบจุดร่วมในการพูดคุยเกี่ยวกับบทบาทของเทคโนโลยีในยุคดิจิทัล ด้วยแอปพลิเคชันที่ถูกพัฒนาขึ้นมาเพื่อแทบทุกอุตสาหกรรม เทคโนโลยีได้ช่วยทำให้งานมีประสิทธิภาพมากขึ้น รวดเร็วขึ้น และลดความยุ่งยากในการทำงาน มันช่วยแก้ปัญหา ลดอุปสรรค และเพิ่มผลผลิตได้อย่างชัดเจน

แต่ในฐานะมนุษย์ ยังมีอีกแง่มุมหนึ่งที่สำคัญไม่แพ้กันซึ่งควรดำเนินควบคู่ไปกับเทคโนโลยี นั่นคือ ศิลปะและงานฝีมือดั้งเดิม ทักษะเหล่านี้ที่สืบทอดมาจากภูมิปัญญาโบราณสะท้อนถึงความเป็นมนุษย์ของเรา มันช่วยเตือนให้เราระลึกถึงอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรม รากเหง้าที่หลากหลาย และมรดกอันเป็นเอกลักษณ์ ซึ่งนำมาซึ่งความภาคภูมิใจและความรู้สึกเป็นส่วนหนึ่งของชุมชน

ในโลกที่คนหนุ่มสาวจำนวนมากทำงานใกล้ชิดกับเทคโนโลยีในแต่ละวัน การหาช่องทางในการสัมผัสงานฝีมือดั้งเดิมจึงมีความสำคัญอย่างยิ่ง สิ่งนี้ไม่เพียงช่วยอนุรักษ์ทักษะอันล้ำค่า แต่ยังช่วยสร้างสมดุลให้กับจิตใจและจิตวิญญาณ ช่วยให้เรารู้สึกมั่นคงและเชื่อมโยงกับรากเหง้าของตนเอง

ฉันรู้สึกยินดีและได้รับแรงบันดาลใจจากการได้เชื่อมต่อกับผู้คนจากหลากหลายประเทศที่มารวมตัวกันที่ Studio Chiangdao Blue ที่นี่ไม่ได้เป็นเพียงพื้นที่สำหรับเวิร์กช็อปย้อมครามธรรมชาติเท่านั้น แต่ยังเป็นสถานที่แลกเปลี่ยนความคิดและเรียนรู้จากกันและกัน ผ่านการถักทอเรื่องราวของชีวิตผ่านเลนส์ของครามธรรมชาติ

ฉันรู้สึกขอบคุณที่ Studio Chiangdao Blue มอบบรรยากาศที่เอื้อต่อการสร้างความเชื่อมโยงที่มีความหมาย